Những cách điều trị rối loạn tiền đình không dùng thuốc hiệu quả hiện nay

Bạn có bao giờ đột ngột cảm thấy chóng mặt, loạng choạng và mọi thứ xung quanh như đang quay tròn không? Đó có thể là dấu hiệu của rối loạn tiền đình - một vấn đề sức khỏe đang ngày càng phổ biến, không chỉ ở người lớn tuổi mà cả những người trẻ.

Hãy cùng tìm hiểu về căn bệnh này và những phương pháp điều trị hiệu quả, đặc biệt là châm cứu và các phương pháp không dùng thuốc tại Bệnh viện Châm cứu Trung ương.

Hiểu đúng về rối loạn tiền đình là gì

Tiền đình là một hệ thống tinh vi nằm sâu trong tai trong (sau ốc tai), đóng vai trò như chiếc "la bàn" giúp cơ thể giữ thăng bằng. Dù bạn cúi, ngửa, xoay hay chạy nhảy, tiền đình sẽ gửi tín hiệu để não bộ điều chỉnh tư thế, giúp bạn không bị ngã.

Rối loạn tiền đình xảy ra khi "chiếc la bàn" này bị hỏng (do tổn thương dây thần kinh số 8, thiếu máu não, hoặc viêm nhiễm...). Kết quả là thông tin truyền về não bị sai lệch, khiến cơ thể mất phương hướng, gây ra ảo giác đồ vật xoay tròn.

Dấu hiệu nhận biết rối loạn tiền đình

• Chóng mặt và cảm giác quay cuồng: Đây là dấu hiệu đặc trưng nhất. Bạn cảm thấy nhà cửa đảo lộn, hoặc chính mình đang xoay tròn. Tình trạng này thường xuất hiện đột ngột, đặc biệt khi bạn thay đổi tư thế như từ nằm sang ngồi, đứng lên đột ngột, hoặc vừa thức dậy vào buổi sáng.
• Mất thăng bằng và khó di chuyển: Bạn cảm thấy loạng choạng, đi lại không vững, phải bám vào tường hoặc đồ vật xung quanh mới có thể di chuyển được. Một số người mô tả cảm giác này như đang đi trên một con thuyền lắc lư.
• Ù tai và giảm thính lực: Nhiều người bị rối loạn tiền đình còn gặp phải tình trạng ù tai, nghe không rõ, hoặc có cảm giác như tai bị bịt kín. Nếu không được điều trị kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến giảm thính lực lâu dài.
• Buồn nôn và nôn ói: Do cảm giác chóng mặt dữ dội, nhiều bệnh nhân còn bị buồn nôn hoặc nôn ói, đặc biệt trong những cơn cấp tính.
• Các triệu chứng khác: Ngoài ra, bạn có thể gặp thêm các biểu hiện như đau đầu, mất ngủ, khó tập trung, lo lắng, hoa mắt, nhạy cảm với ánh sáng, vã mồ hôi nhiều, tim đập nhanh và cảm giác mệt mỏi kéo dài.

Ai dễ bị rối loạn tiền đình?

• Người lớn tuổi: Đặc biệt là những người trên 40 tuổi, do các chức năng cơ thể và hệ thống tiền đình suy giảm theo tuổi tác
• Người có vấn đề về tim mạch: Huyết áp thấp, huyết áp cao, thiếu máu, hoặc các bệnh lý tim mạch khác
• Người làm việc căng thẳng: Stress kéo dài, thiếu ngủ, áp lực công việc cao
• Người có lối sống không lành mạnh: Ít vận động, ngồi máy tính nhiều giờ liên tục, sử dụng rượu bia, thuốc lá, cà phê quá mức
• Người có tiền sử chấn thương đầu: Tai nạn, va đập vùng đầu có thể ảnh hưởng đến hệ thống tiền đình
• Người có bệnh lý tai mũi họng: Viêm tai giữa, viêm mê đạo, nhiễm trùng tai trong

Góc nhìn Y học cổ truyền: "Huyễn Vựng"

Trong Y học cổ truyền, rối loạn tiền đình thuộc chứng "Huyễn vựng" (Huyễn là hoa mắt, Vựng là chóng mặt). Nguyên nhân thường chia làm hai nhóm chính:

• Hư chứng (Do suy nhược): Thường gặp ở người già, người làm việc quá sức. Do Can Thận âm hư (âm huyết không đủ nuôi não) hoặc Khí huyết hư (máu không lên đủ não) gây chóng mặt âm ỉ, mệt mỏi, tai ù.
• Thực chứng (Do tà khí/bế tắc): Thường gặp ở người trẻ, béo phì hoặc stress nhiều. Do Đàm thấp (chất béo/dịch nhầy trệ tắc) hoặc Can hỏa (nóng gan, stress) bốc lên gây chóng mặt dữ dội, nôn mửa, miệng đắng.

Nguyên nhân chính gây rối loạn tiền đình

• Chóng mặt tư thế kịch phát lành tính (BPPV): Đây là nguyên nhân phổ biến nhất, xảy ra khi các tinh thể canxi nhỏ trong tai bị lạc chỗ, khiến bạn cảm thấy chóng mặt khi thay đổi tư thế đột ngột.
• Viêm dây thần kinh tiền đình: Thường do virus gây ra, làm tổn thương dây thần kinh truyền tải thông tin từ tai trong đến não, dẫn đến chóng mặt dữ dội.
• Bệnh Ménière: Là rối loạn tai trong gây ra tình trạng chóng mặt, ù tai và giảm thính lực, có thể do tăng áp lực dịch trong tai.
• Các nguyên nhân khác: Bao gồm tai biến mạch máu não, thoái hóa cột sống cổ, u não, nhiễm trùng tai, tác dụng phụ của thuốc, rối loạn chuyển hóa (tiểu đường, suy giáp), hoặc do thiếu máu não.

Tại sao nên chọn châm cứu và các phương pháp không dùng thuốc?

Thuốc Tây y (như thuốc chống chóng mặt, an thần) có tác dụng cắt cơn nhanh, nhưng dùng lâu dài có thể gây mệt mỏi, buồn ngủ và ảnh hưởng dạ dày, gan thận.. Đây chính là lý do châm cứu và các phương pháp điều trị không dùng thuốc đang được ngày càng nhiều người lựa chọn.

• An toàn, ít tác dụng phụ: Không cần sử dụng thuốc hóa học, hạn chế tối đa tác động xấu đến gan, thận và các cơ quan khác
• Điều trị nguyên nhân gốc rễ: Châm cứu không chỉ giảm triệu chứng tạm thời mà còn tác động vào cơ chế bệnh lý, giúp phục hồi chức năng tiền đình
• Hiệu quả đồng thời: Vừa giảm chóng mặt, vừa cải thiện tuần hoàn máu não, điều hòa thần kinh, giảm stress và lo âu
• Phù hợp điều trị dài hạn: Đặc biệt tốt cho người cao tuổi, người có nhiều bệnh lý kết hợp, hoặc người không dung nạp thuốc Tây y

Cơ chế hoạt động của châm cứu

• Kích thích các trung tâm điều khiển ở não bộ, giúp cải thiện chức năng xử lý thông tin về thăng bằng
• Tăng dòng máu lên não, cung cấp oxy và dưỡng chất nuôi dưỡng tế bào thần kinh
• Giải phóng các chất nội sinh như endorphin, neuropeptid Y, giúp giảm đau tự nhiên và cải thiện tâm trạng
• Điều hòa hệ thống tiền đình, giúp cơ thể lấy lại khả năng giữ thăng bằng
• Giảm viêm, thư giãn cơ bắp, cải thiện tuần hoàn cục bộ

Các phương pháp điều trị tại Bệnh viện Châm cứu Trung ương

Châm cứu truyền thống

Đây là phương pháp cơ bản và hiệu quả nhất. Bác sĩ sẽ sử dụng kim vô trùng đưa vào các huyệt đạo quan trọng như:

• Bách hội: Nằm ở đỉnh đầu, giúp tỉnh não, cải thiện tuần hoàn máu lên não, giảm chóng mắt và hoa mắt
• Phong trì: Ở sau gáy, giúp thông kinh lạc, giảm đau đầu gáy, cải thiện lưu thông khí huyết
• Thái dương: Ở thái dương, giúp giảm đau đầu, chóng mặt, cải thiện thị lực
• Hợp cốc: Ở mu bàn tay, có tác dụng giảm đau nhanh, cải thiện tuần hoàn
• Túc tam lý: Ở cẳng chân, giúp bổ khí huyết, tăng cường sức khỏe tổng thể
• Nội quan: Ở cổ tay, giúp giảm buồn nôn, an thần, điều hòa khí huyết
• Hành gian: Ở mu chân, điều trị chóng mặt, tăng huyết áp, mất ngủ hiệu quả

Điện châm

Đây là sự kết hợp giữa châm cứu truyền thống với công nghệ hiện đại. Sau khi đưa kim vào huyệt, bác sĩ sẽ nối dây điện với cường độ nhẹ để kích thích liên tục. Điện châm có nhiều tác dụng như tăng hiệu quả kích thích huyệt vị, với dòng điện liên tục, phương pháp này sẽ duy trì tác động đều đặn trong suốt buổi điều trị, vì thế cũng sẽ thúc đẩy phục hồi chức năng vận động nhanh hơn. Điện châm đặc biệt hiệu quả với các trường hợp rối loạn tiền đình kèm liệt hoặc yếu cơ

Nhĩ châm (Châm tai)

Tai là nơi tập trung nhiều điểm phản xạ của toàn bộ cơ thể. Nhĩ châm tác động vào các huyệt như Thần môn, Can, Đởm, Thận, giúp giảm chóng mặt, cải thiện giấc ngủ, an thần, giảm lo âu, stress. Phương pháp này thường dễ thực hiện với cả những người ngại châm kim.

Thủy châm

Thủy châm là phương pháp tiêm thuốc tăng dẫn truyền thần kinh, hoặc thuốc tăng tuần hoàn não vào các huyệt đạo. Phương pháp độc đáo này kết hợp ưu điểm của châm cứu và tác dụng của thuốc để duy trì thời gian kích thích huyệt lâu hơn, bổ sung những chất thiếu yếu để nuôi dưỡng thần kinh, tăng cường chuyển hóa trong cơ thể

Xoa bóp bấm huyệt

Kỹ thuật viên sẽ dùng tay tác động lên các huyệt đạo và vùng cơ, giúp cho khí huyết được lưu thông tăng cường tuần hoàn máu lên não, giãn cơ, giảm căng cơ các vùng thực hiện xoa bóp bấm huyệt, từ đây giảm đau, giảm phù nề, thư giãn toàn thân và hỗ trợ hiệu quả điều trị của châm cứu

Cấy chỉ

Phương pháp này đưa các đoạn chỉ tự tiêu vào huyệt, duy trì kích thích liên tục trong nhiều ngày, thích hợp cho người bận rộn không thể đi điều trị thường xuyên.

Vật lý trị liệu và phục hồi chức năng

• Bài tập phục hồi tiền đình: Các động tác đặc biệt giúp não bộ thích nghi, cải thiện thăng bằng
• Kéo giãn cột sống: Giảm chèn ép thần kinh, cải thiện lưu thông máu não
• Liệu pháp laser, sóng xung điện: Hỗ trợ giảm viêm, giảm đau

Khí công dưỡng sinh

Hướng dẫn bệnh nhân các bài tập thở, vận động nhẹ nhàng giúp điều hòa khí huyết, tăng cường sức khỏe tổng thể và tinh thần.

Quy trình điều trị tại Bệnh viện Châm cứu Trung ương

Bước 1: Khám và chẩn đoán

Bác sĩ sẽ hỏi kỹ về triệu chứng, tiền sử bệnh, thói quen sinh hoạt. Nếu cần, bạn sẽ được chỉ định các xét nghiệm như chụp cộng hưởng từ (MRI), chụp X-quang, siêu âm, xét nghiệm máu để xác định chính xác nguyên nhân và mức độ bệnh.

Bước 2: Xây dựng phác đồ điều trị cá nhân hóa

Mỗi bệnh nhân có thể trạng và nguyên nhân khác nhau, vì vậy bác sĩ sẽ thiết kế phác đồ riêng, kết hợp linh hoạt giữa châm cứu, điện châm, thủy châm, xoa bóp, vật lý trị liệu.

Bước 3: Tiến hành điều trị

Bệnh nhân được hướng dẫn nằm đúng tư thế thoải mái. Bác sĩ sát khuẩn da, xác định huyệt vị chính xác, đưa kim châm vào huyệt một cách nhanh gọn, nhẹ nhàng để kích thích huyệt cho đến khi đạt "đắc khí" (cảm giác căng, nặng nhẹ nhưng không đau). Giữ kim 20-30 phút, bệnh nhân thư giãnRút kim, sát khuẩn lại vùng châm

Bước 4: Theo dõi và điều chỉnh

Sau mỗi buổi, bác sĩ sẽ hỏi thăm cảm nhận của bạn, đánh giá hiệu quả và điều chỉnh phác đồ nếu cần.

Liệu trình điều trị: Thông thường, một liệu trình kéo dài 15-30 ngày, mỗi ngày hoặc cách ngày một buổi. Tùy mức độ bệnh, bạn có thể cần 1-3 liệu trình để đạt hiệu quả tốt nhất. Điều quan trọng là kiên trì tuân thủ liệu trình, không bỏ dở giữa chừng.

Lưu ý quan trọng khi điều trị

Châm cứu không dành cho ai?

Tuy an toàn nhưng có một số đối tượng với một số bệnh lý hoặc tình trạng cơ thể sẽ không phù hợp với phương pháp này. Chính vì thế bác sĩ tại bệnh viện sẽ dựa trên tình trạng sức khoẻ của người bệnh để lựa chọn liệu trình phù hợp.

• Phụ nữ có thai (đặc biệt 3 tháng đầu)
• Người suy tim, rối loạn nhịp tim nặng
• Người có vấn đề đông máu hoặc đang dùng thuốc chống đông
• Vùng da có viêm nhiễm, lở loét
• Người đang trong tình trạng cấp cứu

Những việc cần làm để tăng hiệu quả điều trị

• Kiên trì đi đủ số buổi theo chỉ định, không bỏ giữa chừng
• Thông báo cho bác sĩ về tất cả các thuốc đang dùng
• Nghỉ ngơi đầy đủ, ngủ đủ 7-8 giờ mỗi đêm
• Ăn uống lành mạnh, nhiều rau xanh, trái cây, hạn chế đồ chiên rán, dầu mỡ
• Hạn chế rượu bia, cà phê, thuốc láTránh stress, giữ tâm lý thoải mái
• Tập thể dục nhẹ nhàng, đi bộ, yoga
• Uống đủ nước (1.5-2 lít/ngày)
• Tránh thức khuya, làm việc quá sức

Phản ứng sau châm cứu

Một số người có thể cảm thấy mệt, buồn ngủ hoặc hơi đau nhức nhẹ sau buổi châm đầu tiên - đây là phản ứng bình thường. Nếu xuất hiện chóng mặt nhiều hơn, đau nhức kéo dài, hãy báo ngay cho bác sĩ.

Câu hỏi thường gặp

Châm cứu điều trị rối loạn tiền đình có đau không?

Nhiều người lo sợ kim châm sẽ đau nhưng thực tế, kim châm rất mỏng (mảnh hơn nhiều so với kim tiêm), kỹ thuật viên được đào tạo bài bản nên bạn chỉ cảm thấy hơi châm chích nhẹ khi kim đi vào da. Khi kim đã vào huyệt, bạn sẽ cảm thấy thoải mái, thậm chí buồn ngủ.

Bao lâu thì thấy hiệu quả?

Tùy từng người và mức độ bệnh. Nhiều bệnh nhân cảm thấy giảm chóng mặt sau 3-5 buổi châm đầu tiên. Tuy nhiên, để điều trị triệt để và tránh tái phát, bạn cần hoàn thành đủ liệu trình 15-30 ngày. Các trường hợp nhẹ có thể khỏi sau 1 liệu trình, trường hợp nặng cần 2-3 liệu trình.

Tôi có thể kết hợp châm cứu với thuốc Tây y không?

Hoàn toàn có thể và đây là cách tiếp cận tốt. Châm cứu giúp tăng hiệu quả của thuốc, giảm liều lượng thuốc cần dùng và giảm tác dụng phụ. Tuy nhiên, bạn cần thông báo đầy đủ cho bác sĩ châm cứu về các loại thuốc đang sử dụng.

Rối loạn tiền đình có tái phát không?

Có thể tái phát nếu bạn không duy trì lối sống lành mạnh hoặc nguyên nhân gốc rễ chưa được giải quyết. Sau khi điều trị, bạn cần:

• Tiếp tục tập các bài tập phục hồi tiền đìnhKiểm soát các bệnh lý nền như huyết áp, tiểu đường
• Duy trì lối sống lành mạnh, vận động đều đặn
• Đi tái khám định kỳ theo hướng dẫn

Tôi nên đến Bệnh viện Châm cứu Trung ương khi nào?

Bạn nên đến ngay khi xuất hiện các triệu chứng như chóng mặt kéo dài, mất thăng bằng, ù tai. Điều trị càng sớm, hiệu quả càng cao và thời gian phục hồi càng nhanh. Đừng để bệnh kéo dài, ảnh hưởng đến công việc và cuộc sống.

Châm cứu có an toàn không?

Khi thực hiện bởi thầy thuốc có chuyên môn tại cơ sở uy tín như Bệnh viện Châm cứu Trung ương, châm cứu rất an toàn. Kim được sử dụng một lần rồi hủy, quy trình vô trùng nghiêm ngặt, bác sĩ có kinh nghiệm lâu năm. Tỷ lệ biến chứng rất thấp, thường chỉ là bầm tím nhẹ tại vị trí châm và tự khỏi sau vài ngày.

Rối loạn tiền đình tuy gây khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, nhưng hoàn toàn có thể điều trị hiệu quả bằng các phương pháp không dùng thuốc. Châm cứu và các liệu pháp tại Bệnh viện Châm cứu Trung ương mang đến giải pháp an toàn, ít tác dụng phụ, phù hợp với cả người cao tuổi và những người muốn tránh sử dụng thuốc hóa học.

Đừng để bệnh trở nên trầm trọng. Hãy chủ động đi khám sớm, kiên trì điều trị đúng phác đồ, kết hợp với lối sống lành mạnh để sớm lấy lại sự cân bằng và tận hưởng cuộc sống trọn vẹn. Bệnh viện Châm cứu Trung ương với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn trên hành trình phục hồi sức khỏe.