Hỗ trợ điều trị liệt hai chi dưới bằng châm cứu: Mức độ hiệu quả cụ thể

Liệt hai chi dưới là gì?

Liệt hai chi dưới là tình trạng mất hoàn toàn hoặc một phần khả năng vận động và cảm giác của hai chân, do tổn thương hệ thần kinh – đặc biệt là tủy sống vùng ngực hoặc thắt lưng. Có hai dạng liệt thường gặp:

• Liệt hoàn toàn: mất toàn bộ vận động và cảm giác.
• Liệt không hoàn toàn: còn giữ một phần cảm giác hoặc vận động yếu.

Dựa theo trương lực cơ:

• Liệt mềm: cơ mềm nhẽo, không co cứng.
• Liệt cứng: cơ co cứng, duỗi khó khăn.

Nguyên nhân gây liệt hai chi dưới

Tình trạng liệt có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau:

1. Chấn thương: Tai nạn giao thông, té ngã, tai nạn lao động, thể thao. Hoặc các chấn thương về tổn thương vùng đầu, cột sống thắt lưng hoặc tủy sống.

2. Bệnh lý thần kinh – cột sống: Đột quỵ não vùng điều khiển chi dưới, thoát vị đĩa đệm nặng chèn ép tủy sống. Thoái hóa cột sống, bệnh đa xơ cứng, hội chứng Guillain-Barré, Viêm tủy, u tủy, u não.

3. Nguyên nhân bẩm sinh: Liệt não từ nhỏ, dị tật không xương cùng.

Biểu hiện và nguy cơ cần lưu ý

Người bị liệt hai chi dưới không chỉ mất khả năng vận động mà còn đối mặt với nhiều biến chứng nguy hiểm:

• Mất cảm giác đau, nóng lạnh → dễ bỏng, loét, chấn thương.
• Rối loạn tiểu tiện, đại tiện → ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt.
• Nằm lâu → loét tỳ đè, rất khó lành.
• Không vận động → teo cơ, cứng khớp.
• Ảnh hưởng tâm lý → dễ trầm cảm, mất niềm tin vào cuộc sống.

Cơ chế hiệu quả của châm cứu theo y học hiện đại

Châm cứu có tác dụng:

• Kích thích hệ thần kinh, tăng lưu thông máu vùng tổn thương.
• Giảm viêm, giảm phù nề, giúp tế bào thần kinh phục hồi.
• Tăng tiết endorphin, giúp giảm đau tự nhiên và cải thiện tâm trạng.
• Điện châm giúp kích thích cơ, phòng teo cơ và tăng khả năng vận động.

Tại Bệnh viện Châm cứu, đặc biệt sử dụng phương pháp Đại trường châm (châm kim dài) là phương pháp dùng kim châm sâu hoặc để xuyên kinh, xuyên huyệt để kích thích mạnh mẽ khí huyết và thần kinh vận động. Kỹ thuật này giúp tăng dẫn truyền thần kinh, phục hồi phản xạ vận động, tăng tuần hoàn máu sâu trong cơ và tủy sống, đồng thời phòng teo cơ và cứng khớp.

Đại trường châm đặc biệt hữu ích trong điều trị liệt chi sau tai biến, tổn thương tủy sống hoặc liệt ngoại biên lâu ngày, khi cần tác động sâu và mạnh hơn so với hào châm thông thường

Hiệu quả thực tế và tiên lượng hồi phục

• Liệt không hoàn toàn: 60–80% phục hồi tốt.
• Liệt hoàn toàn: 10–30% cải thiện một phần.

Thời điểm điều trị sớm (3 tháng đầu) là “giai đoạn vàng”. Với người trẻ, không bệnh nền sẽ có tiên lượng tốt hơn. Đặc biệt việc điều trị liệt hai chi dưới cần sự kiên trì của người bệnh, 

Câu hỏi thường gặp (FAQ) về hỗ trợ điều trị liệt hai chi dưới bằng châm cứu

1. Liệt lâu có còn hy vọng hồi phục không?

Có. Sau 12–18 tháng khả năng giảm, nhưng vẫn có ca phục hồi sau 2–3 năm.

2. Châm cứu có đau không?

Kim rất mảnh, cảm giác tê hoặc châm chích nhẹ là bình thường. Không đến mức đau khó chịu.

3. Bao lâu có kết quả?

Cảm giác thường cải thiện sau 2–4 tuần; vận động sau 2–6 tháng. Nếu 3 tháng không tiến triển, cần bác sĩ đánh giá lại.

4. Có thể tự châm tại nhà không?

Tuyệt đối không. Cần bác sĩ chuyên khoa Y học cổ truyền thực hiện.

5. Có cần kết hợp điều trị khác không?

Có. Phối hợp thuốc, vật lý trị liệu, thủy trị liệu, phẫu thuật (nếu cần).

6. Bệnh nhân liệt lâu năm có nên châm?

Có. Giúp giảm đau, phòng loét, duy trì cơ và tuần hoàn máu.

7. Bảo hiểm y tế có chi trả không?

Tại bệnh viện, người bệnh hoàn toàn có thể sử dụng bảo hiểm y tế để hỗ trợ chi phí điều trị

8. Sau khi hồi phục có nên châm duy trì không?

Việc duy trì điều trị và tập luyện là điều kiện quan trọng giúp người bệnh phục hồi tốt