Cấy chỉ là gì? Những thông tin bạn cần biết về phương pháp cấy chỉ hiện nay

Từ xưa, nền y học Đông phương và Tây phương có sự phát triển theo các nhánh riêng biệt, nhưng cũng đều dựa trên kiến thức tích lũy từ các thế hệ trước, hình thành nên một nền y học độc đáo, mang bản sắc riêng của từng khu vực. Nhưng từ những hướng phát triển riêng như vậy cũng có sự giao thoa đặc biệt tạo nên một sự kết hợp hài hòa giữa 2 nền y học, chẳng hạn như phương pháp Cấy chỉ trong châm cứu.

Vậy cụ thể, phương pháp cấy chỉ trong châm cứu là gì? Phương pháp này có tác dụng và cho những bệnh lý nào, ưu - nhược điểm và một số lưu ý khi điều trị bằng phương pháp cấy chỉ, tất cả đều sẽ được giải đáp trong bài viết sau đây.

Cấy chỉ là gì?

Cấy chỉ (hay còn gọi là chôn chỉ) là một phương pháp điều trị y học cổ truyền kết hợp với y học hiện đại. Phương pháp này sử dụng loại chỉ tự tiêu (thường là chỉ catgut) cấy vào các huyệt đạo trên cơ thể. Khi chỉ được cấy vào huyệt, nó sẽ tạo ra kích thích liên tục như châm cứu truyền thống nhưng kéo dài nhiều ngày, giúp cải thiện lưu thông khí huyết, điều hòa hoạt động của các cơ quan nội tạng, tăng cường sức khỏe và hỗ trợ điều trị bệnh. Phương pháp cấy chỉ bắt nguồn từ châm cứu – một kỹ thuật đã được áp dụng điều trị cho nhiều chứng bệnh trong nền y học cổ truyền của Việt Nam và các nước tại châu Á.

Tuy nhiên, cấy chỉ hiện nay được phát triển trên nền tảng khoa học hiện đại, sử dụng công nghệ vô trùng, chỉ tự tiêu và quy trình điều trị nghiêm ngặt, đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Tác dụng của cấy chỉ

Cấy chỉ mang lại nhiều tác dụng tương tự như châm cứu nhưng có hiệu quả kéo dài hơn nhờ sự kích thích huyệt đạo liên tục trong nhiều ngày. Dưới đây là một số lợi ích chính của cấy chỉ:

• Tăng cường lưu thông khí huyết: Giúp cân bằng âm dương, thông kinh lạc, tăng tuần hoàn máu.
• Giảm đau và kháng viêm: Đặc biệt hiệu quả với các bệnh lý cơ xương khớp như thoái hóa cột sống, viêm khớp, đau thần kinh tọa.Tăng cường miễn dịch: Kích thích cơ thể sản sinh các chất nội sinh giúp tăng sức đề kháng.
• Điều chỉnh nội tiết: Hữu ích trong điều trị rối loạn kinh nguyệt, vô sinh chức năng, các bệnh nội tiết mạn tính.
• Cải thiện chức năng tiêu hóa, hô hấp: Hỗ trợ điều trị các bệnh mãn tính như viêm xoang, hen phế quản, viêm dạ dày.
• Giảm béo, hỗ trợ giảm cân: Tác động lên các huyệt điều hòa chuyển hóa, giảm cảm giác thèm ăn.

Quy trình thực hiện cấy chỉ

Một liệu trình cấy chỉ thông thường gồm nhiều bước, đòi hỏi bác sĩ có trình độ chuyên môn cao. Quy trình cơ bản bao gồm:

1. Thăm khám và tư vấn: Bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng bệnh nhân thông qua khai thác bệnh sử, thăm khám lâm sàng và có thể kết hợp xét nghiệm cận lâm sàng. Lập phác đồ điều trị cá nhân hóa, xác định huyệt đạo cần cấy chỉ.
2. Chuẩn bị dụng cụ và chỉ: Chỉ catgut tự tiêu, vô trùng, có kích thước phù hợp với từng đối tượng. Kim cấy chỉ chuyên dụng, khẩu trang, găng tay y tế, sát trùng đầy đủ.
3. Thực hiện cấy chỉ: Xác định chính xác huyệt đạo. Sát khuẩn vùng huyệt, sau đó dùng kim chuyên dụng đưa chỉ vào đúng vị trí huyệt Bác sĩ/chuyên gia châm cưu sẽ kiểm tra lại phản ứng của cơ thể sau khi cấy.
4. Sau khi cấy chỉ: Hướng dẫn chăm sóc tại chỗ (tránh nước, va chạm). Bác sĩ/Chuyên gia châm cứu sẽ theo dõi các phản ứng bất thường như sưng, đau kéo dài. Quá trình lặp lại điều trị sau 15 – 21 ngày tùy tình trạng bệnh cho đến khi hoàn thành điều trị.

Những bệnh lý thường được chỉ định cấy chỉ

Phương pháp cấy chỉ được ứng dụng rộng rãi trong điều trị nhiều nhóm bệnh khác nhau, đặc biệt là các bệnh mãn tính hoặc khó điều trị bằng Tây y.

• Bệnh lý thần kinh – cơ xương khớp như: Thoái hóa đốt sống cổ, thắt lưng. Đau thần kinh tọa, đau vai gáy, viêm khớp, đau cơ mạn tính, hội chứng ống cổ tay, yếu liệt sau tai biến
• Bệnh hô hấp và dị ứng như: Hen phế quảnViêm xoang mạn tính, Viêm mũi dị ứng
• Bệnh tiêu hóa như: Rối loạn tiêu hóa chức năng, viêm dạ dày, đại tràng mạn tính
• Bệnh nội tiết, chuyển hóa như: Béo phì, rối loạn mỡ máu, Rối loạn kinh nguyệt, hội chứng buồng trứng đa nang. Hỗ trợ điều trị vô sinh nam – nữ
• Hỗ trợ điều trị nghiện: Nghiện thuốc lá, nghiện rượu.

Lưu ý: Tùy vào đánh giá của Bác sĩ chuyên môn về tình trạng của người bệnh mà có thể áp dụng phương pháp cấy chỉ để điều trị. Người bệnh và người nhà cân nhắc tránh khiên cưỡng theo một phương pháp, tuân theo tư vấn của Bác sĩ tại các cơ sở uy tín để có kết quả điều trị tốt nhất.

Ưu điểm và hạn chế của cấy chỉ

Ưu điểm:

• Tác dụng kéo dài: Mỗi lần cấy chỉ có thể duy trì hiệu quả từ 15 – 21 ngày, không cần điều trị hàng ngày như châm cứu.
• Hiệu quả cao với bệnh mạn tính: Dựa vào việc đặt chỉ tự tiêu vào các huyệt đạo để tạo ra kích thích liên tục trong một đợt cấy chỉ. Tùy theo dạng bệnh mà bác sĩ có thể áp dụng thêm phương pháp khác để đạt hiệu quả cao nhất
• Ít tác dụng phụ: Nhờ vào việc điều trị ít xâm lấn và được thực hiện tại đúng chuẩn quy trình và đảm bảo vệ sinh y tế.
• Tiết kiệm thời gian: Phù hợp cho người bận rộn, không có điều kiện điều trị hàng ngày. Người bệnh chỉ cần đến thăm khám và điều chỉnh cho mỗi đợt cấy chỉ

Hạn chế:

• Cần bác sĩ có chuyên môn cao: Người bệnh cần tìm đến những cơ sở uy tín, chuyên gia có chứng chỉ hành nghề, được đào tạo bài bản để tránh những rủi ro không đáng có, chẳng hạn nếu không đúng huyệt có thể gây đau, sưng, hoặc nhiễm trùng.
• Không phù hợp với người sợ đau hoặc da nhạy cảm.
• Một số đối tượng cần thận trọng: Người rối loạn đông máu, tiểu đường, phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú

Lưu ý khi điều trị bằng phương pháp cấy chỉ

• Chọn cơ sở y tế uy tín, có giấy phép hành nghề và bác sĩ chuyên khoa về Châm cứu được đào tạo bài bản.
• Tránh cấy chỉ khi đang sốt, có vết thương hở hoặc viêm nhiễm tại vùng huyệt đạo.
• Sau cấy chỉ, cần tuân thủ hướng dẫn chăm sóc, tránh hoạt động mạnh trong 24–48h đầu.
• Thông báo ngay cho bác sĩ nếu có dấu hiệu bất thường: sưng tấy, mưng mủ, sốt kéo dài...
• Điều trị theo đúng phác đồ, không tự ý tăng số lần hoặc thay đổi huyệt cấy chỉ.

Cấy chỉ là một phương pháp điều trị y học cổ truyền hiện đại, an toàn và hiệu quả, đặc biệt trong điều trị bệnh mạn tính và hỗ trợ phục hồi chức năng. Với nhiều lợi ích vượt trội, phương pháp này ngày càng được nhiều người đặc biệt những người có lối sống bận rộn, làm công việc văn phòng hoặc khó khăn khi tiếp cận các cơ sở y tế chuyên sâu về Châm cứu. Để đạt hiệu quả tối ưu và đảm bảo an toàn, người bệnh cần được thăm khám, chẩn đoán và điều trị bởi các bác sĩ có chuyên môn tại cơ sở y tế uy tín.