Tác giả: Trần Minh Quang*, Bùi Thái Minh*
TÓM TẮT
Đặt vấn đề: Chích lể (chích huyết) là phương pháp chữa bệnh không dùng thuốc được cha ông ta sử dụng từ ngàn xưa. Đây là phương pháp trực tiếp loại bỏ các chất độc và máu độc ra khỏi cơ thể để khai thông các kinh mạch, giúp cho khí huyết được điều hoà, phù hợp với cơ chế bệnh sinh bệnh lý liệt dây thần kinh số VII ngoại biên. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu được tiến hành theo phương pháp thử nghiệm lâm sàng so sánh trước sau điều trị, có nhóm chứng, chọn mẫu thuận tiện 60 bệnh nhân thỏa tiêu chuẩn chọn bệnh, không nằm trong các tiêu chuẩn loại trừ, từ tháng 06/2020 đến tháng 06/2021. Kết quả: Người bệnh cải thiện triệu chứng (theo bản khám rối loạn vận động Mac Mey cải tiến) cụ thể:
+ Nhóm chứng 31,9 điểm xuống còn 19,1 điểm (p < 0,05). Loại tốt 16,7%, khá 70%, trung bình 3,3%, kém 10%.
+ Nhóm nghiên cứu 31,4 điểm xuống còn 19,4 điểm (p < 0,05). Loại tốt 40%, khá 46,7%, trung bình 10%, kém 3,3%. Kết luận: Phương pháp chích lễ kết hợp điện châm giúp tăng hiệu quả điều trị cho người bệnh liệt VII ngoại biên.
Từ khóa: Liệt mặt, Liệt VII ngoại biên, chích lễ, điện châm, Thang điểm MacMey cải tiến.
- ĐẶT VẤN ĐỀ
Liệt dây thần kinh VII ngoại biên - Y học cổ truyền gọi là “Khẩu nhãn oa tà” . Nguyên nhân liệt dây thần kinh VII ngoại biên thường do lạnh, nhiễm trùng, chấn thương, khối u hoặc các rối loạn trong xương đá trong đó nguyên nhân do lạnh chiếm đa số 80%. Y học cổ truyền có nhiều phương pháp để điều trị liệt dây thần kinh VII ngoại biên như sử dụng thuốc, cứu, ôn châm, điện châm, thủy châm, laser châm, từ châm, dán thuốc lên huyệt, xoa bóp bấm huyệt… Trong đó, chích lễ là phương pháp trực tiếp loại bỏ các tà khí và máu độc ra khỏi cơ thể để khai thông các kinh mạch, giúp cho khí huyết được điều hoà, phù hợp với cơ chế bệnh sinh bệnh lý liệt dây thần kinh số VII ngoại biên.
- ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
- Đối tượng
Gồm 60 bệnh nhân ≥ 15 tuổi được chẩn đoán xác định là liệt mặt ngoại biên điều trị tại Viện Y Dược Dân tộc Thành phố Hồ Chí Minh, tự nguyện tham gia nghiên cứu từ tháng 06/2020 - 06/2021.
Tiêu chuẩn loại trừ: Bệnh nhân đang mắc các bệnh cấp tính; bệnh nhân có kèm theo các bệnh khác như: Suy tim, đái tháo đường type 2, bệnh phổi, bệnh tâm thần, HIV - AIDS, rối loạn đông máu; bệnh nhân đang mang thai.
2.2. Phương pháp nghiên cứu
- Sử dụng phương pháp nghiên cứu dọc có can thiệp, có nhóm chứng, so sánh trước và sau điều trị. 60 bệnh nhân được phân ngẫu nhiên thành 2 nhóm, với phác đồ điều trị như sau:
+ Nhóm 1 (Nhóm chứng, 30 bệnh nhân): Điện châm (phương huyệt theo quy trình kỹ thuật điện châm điều trị liệt mặt do Bộ Y tế ban hành).
+ Nhóm 2 (Nhóm nghiên cứu, 30 bệnh nhân): Điện châm như trên kết hợp chích lễ (Ế phong, Thái dương, Giáp xa, Địa thương, Nghinh hương, A thị bên liệt). Liệu trình chích lễ 2 lần vào ngày đầu tiên và ngày thứ 14.
- Kỹ thuật chích lễ:
+ Nặn dồn cho máu tập trung về vùng huyệt. Dùng ngón tay cái và ngón trỏ tay trái véo bóp mạnh da vùng huyệt.
+ Ngón cái và ngón trỏ tay phải cầm kim 18G một cách chắc chắn, để đầu kim ở vị trí cần chích, ấn nhẹ trên da qua khoảng ½ đầu vát.
+ Rút kim ra và nặn máu từ từ, dùng gòn có cồn 700 liên tục sát lên vùng chích cho đến khi nặn máu không còn ra thì sát trùng lại vết chích lể.
Cả 2 nhóm đều được sử dụng viên Bổ khí thông huyết liều 3 viên x 3 lần/ngày
- Thời gian đánh giá: Đánh giá mức độ liệt dây thần kinh VII ngoại biên dựa vào thang điểm MACMEY cải tiến trước điều trị và sau điều trị 7-14-21 ngày.
- Xử lý số liệu bằng phương pháp thống kê y học, ứng dụng trên phần mềm SPSS.
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN
- Đặc điểm của người bệnh liệt dây thần kinh VII ngoại biên tại Viện Y Dược học cổ truyền Tp. Hồ Chí Minh.
Bảng 1. Một số đặc điểm của người bệnh liệt dây thần kinh VII ngoại biên
tại Viện YDHDT TP.HCM
| Đặc điểm lâm sàng | Nhóm nghiên cứu n (%) | Nhóm chứng n (%) | |
| Tuổi | 41,13 ± 2,64 | 40,17 ± 3,13 | |
| Vị trí liệt | Bên trái | 15 (50%) | 16 (53,3 %) |
| Bên phải | 15 (50%) | 14 (46,7%) | |
| Cả hai bên | 0 (0 %) | 0 (0 %) | |
| Mức độ liệt | Nặng | 16 (53,3 %) | 13 (43,3 %) |
| Trung bình | 13 (43,3 %) | 16 (53,3 %) | |
| Nhẹ | 1 (3,3 %) | 1 (3,3 %) | |
| Thể bệnh YHCT | Phong hàn | 27 (90 %) | 27 (90 %) |
| Phong nhiệt | 3 (10 %) | 3 (10 %) | |
| Khí huyết ứ trệ | 0 (0 %) | 0 (0 %) | |
Kính mời quý vị và các bạn đón đọc đầy đủ tại Tạp chí Châm cứu Việt Nam số 3 năm 2022:
Thông tin đặt mua ấn phẩm Tạp chí bản in tại :
Địa chỉ: Tầng 1, Nhà 3, Số 49 Thái Thịnh, Phường Thịnh Quang, quận Đống Đa, Hà Nội
Thông tin chi tiết vui lòng liên hệ Ms Liên- Văn phòng Tạp chí Châm cứu: SĐT 0987666839